Je wordt er tegenwoordig mee om de oren geslagen: vliegen is slechter dan vlees eten. Duidelijk is dat vliegen erg slecht is voor het klimaat. Maar is het slechter dan vlees?

Op Nederlands niveau draagt de veestapel volgens de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (Rli) voor 10% bij aan de broeikasgasuitstoot. Het vliegverkeer 6,5%, blijkt uit cijfers van het CBS. Op individueel niveau ligt dit anders volgens Milieu Centraal: om een retourtje Thailand met het vliegtuig te compenseren, zou je drie jaar plantaardig moeten eten.

Landgebruik niet meegenomen

Er is alleen een gebrek aan de metingen op Nederlands niveau, die ook Milieu Centraal gebruikt. Deze metingen gaan uit van de directe broeikasgasuitstoot van dieren en mest. Landgebruik (het verbouwen van veevoer) wordt niet meegenomen. Zo schrijft de Rli in haar rapport ‘Duurzaam en Gezond’ van maart 2018:“In de veehouderij worden methaan en lachgas uitgestoten. Deze gassen komen vrij bij de spijsvertering van het vee en uit de mest. Methaan en lachgas zijn krachtige broeikasgassen. De jaarlijkse uitstoot van deze gassen uit de veehouderij komt in 2015 overeen met de uitstoot van 18 megaton CO2 (oftewel: bedraagt 18 Mton ‘CO2-equivalenten’). Dit betekent dat de veehouderij verantwoordelijk is voor ongeveer 10% van de totale Nederlandse uitstoot van broeikasgassen.”

Evenveel CO2 als wagenpark

Naast de directe uitstoot van methaan en lachgas door de dieren en mest, vormt het verbouwen van veevoer een bron van broeikasgassen. Met name wanneer natuur wordt getransformeerd in landbouwgrond. Vooraanstaand klimaatwetenschapper Pier Vellinga vertelde in een interview aan Boerderij.nl dat het droogleggen van veenweiden significante hoeveelheden CO2-uitstoot met zich meebrengt. Dit is volgens de klimaatwetenschapper het grootste probleem van de veehouderij: “In Friesland komt evenveel CO2 vrij uit de veenweiden als uit het wagenpark.”

Mondiale berekening

In de berekening van de Verenigde Naties is het veevoer wel meegenomen: “The main sources of emissions are: feed production and processing (45 percent of the total), outputs of GHG during digestion by cows (39 percent), and manure decomposition (10 percent). The remainder is attributable to the processing and transportation of animal products.” De VN komt dan ook tot de conclusie dat de mondiale veehouderij nog meer broeikasgas uitstoot (14,5% van het totaal) dan het wereldwijde verkeer, inclusief vliegverkeer (13%). Ter vergelijking: in Nederland veroorzaakt het verkeer 17% van de totale broeikasgasuitstoot, de veestapel zoals eerder al genoemd 10%. Nu hebben we in Nederland natuurlijk veel verkeer, maar we hebben ook veel dieren: vorig jaar werden er in Nederlandse slachthuizen 644 miljoen dieren geslacht, blijkt uit cijfers van het CBS. Die 10% zal dus een stuk hoger worden als men het veevoer voor al deze dieren erbij betrekt.

‘Door de landbouwgrond zie je het bos niet meer’

Ook op de methode van de VN is echter wat aan te merken: ontbossing is hierbij niet meegenomen. Volgens de VN veroorzaakt ontbossing 17% van de mondiale uitstoot van broeikasgassen. Een aanzienlijk deel van de ontbossing wordt veroorzaakt door de veehouderij. In de Amazone zou de veehouderij verantwoordelijk zijn voor 80% van de ontbossing, wat neerkomt op 14% van de ontbossing wereldwijd, blijkt uit een rapport van Greenpeace. Maar ook in de EU zien we dat 61% van het graan naar veevoer gaat. Veel graan- en maïsvelden in de EU hadden dus natuur kunnen zijn als we niet zoveel dierlijke producten zouden eten. Momenteel compenseert het Europese bos 12% van de totale EU-broeikasgasuitstoot volgens Wageningen University & Research. Dit zou nog veel meer kunnen worden als landbouwgrond voor veevoer zou vrijkomen voor bos.

Volgens een recente studie van Oxford University hebben we 75% minder landbouwgrond nodig als we mondiaal overstappen op plantaardige alternatieven voor vlees en zuivel. In dat geval zou een gebied groter dan de VS, de EU, China en Australië bij elkaar weer natuur kunnen worden. Dit zou helpen in de strijd tegen klimaatverandering. Bossen zijn namelijk beter dan landbouwgrond en grasweiden voor de opname van broeikasgassen, blijkt uit een andere studie van Oxford University.

Go vegan voor het klimaat

Kortom: de vergelijking tussen vlees en vliegen wordt niet op een goede manier gemaakt. Milieu Centraal stelt dat je drie jaar plantaardig eten nodig hebt om die vlucht naar Thailand te compenseren, maar negeert hierbij de broeikasgassen die worden veroorzaakt door veevoer. De veehouderij kan zonder veevoer niet bestaan, dus waarom zou je die twee loskoppelen bij het bepalen van de klimaatimpact van vlees? De allesverslindende productie van veevoer brengt enorme schade toe aan ons klimaat. Als je klimaatverandering wilt tegengaan is daarom mijn advies: ‘go vegan!’. En kies voor je vakantie een leuke vegan hotspot in Europa waar je met de trein naartoe kan. En bedenk je als uit het raam van de trein kijkt dat veel van die graan- en maïsvelden die je ziet ooit weer natuur kunnen worden als meer mensen overstappen op een plantaardig eetpatroon.

Nog even dit

Naast het feit dat vliegtuigen en vlees slecht zijn voor het klimaat, kent de productie van vlees andere nadelen: het intensieve waterverbruik bijvoorbeeld. Professor watermanagement Kees van Leeuwen vertelde aan het AD dat het probleem van mondiale waterschaarste grotendeels opgelost kan worden als we minder vlees eten. Babette Porcelijn, ingenieur en #73 in de Trouw Duurzame 100, zette vlees dan ook op de tweede plek in haar top 10 milieuvervuilers waar ze in haar boek ‘De Verborgen Impact’ over schrijft. Op de eerste plek staan spullen. Vliegen staat op de zesde plek.

Bovendien is niet alleen het milieu de dupe van vleesproductie, ook de volksgezondheid lijdt eronder. En misschien nog het belangrijkste: miljarden dieren worden onnodig gefokt en gedood. Ook daarom zou ik zeggen: go vegan.

Armanda Govers

Armanda Govers (32) is de oprichtster van stichting Even Geen Vlees. Deze stichting zet zich in voor eerlijke informatie over vlees en meer reclame voor plantaardige voeding. Zo wil Armanda een bijdrage leveren aan de eiwittransitie, die volgens haar minstens net zo belangrijk is als de energietransitie én maatregelen tegen roken. Met de campagne ‘Een onsje minder vleesreclame alstublieft’ stuurt de stichting aan op een reclameverbod voor vlees, net zoals dat geldt voor tabak.

www.evengeenvlees.nl